به گزارش همشهری‌آنلاین دلیل چنین حجم غیر‌متعارف از مطالب تالیفی ،از یک سو، حجمِ تاحدى غیرمتعارفِ مقالاتِ فارسى و، از سوى دیگر، حجم قابلملاحظهى «مباحث ویژه» است که، استثنائاً، در قالب گفتگوهاى مهمى دربارهى نگرشهاى موسیقىشناسىِ ترکى به پدیدهى عبدالقادر مراغى ارائه شده است.
مقالهى اول، بهقلم دکتر ساسان سپنتا، نگاهى است تازه به رسالههاى موسیقى و آواشناسىِ ابنسینا که بهویژه شامل تبدیل موازین ریاضىِ این رسالهها به واحدهاى فیزیکِ جدید توسط مؤلف است. این مقاله، که اساساً بر بخش موسیقىِ کتابِ "شفا" متمرکز است، نظرات ابنسینا را با دادههاى فیزیکِ جدید تطبیق مىدهد و در بخشى از آن، پس از ارائهى فواصلِ موجود در اجناسِ مختلفِ معرفىشده توسط ابنسینا به واحدِ سِنت، آنها را با ذوالاربعهاى رسالهى موسیقىِ خیام و موسیقى کنونىِ ایران مقایسه مىکند.
مقالهى دوم، نوشتهى سعید کردمافى، مقالهى مفصلى است که در آن مؤلف، با هدفِ ارائهى امکانات بالقوهى مُدال در موسیقى ایرانى به منظور ایجاد فضاهاى مُدالِ تازه، به کشف و فهرستکردنِ تمامىِ سلولهاى اکتاوىِ بالقوهاى که مىتوان با ترکیبِ تریکُردها، تتراکُردها و پنتاکُردها در این موسیقى به دست آورد مىپردازد. مؤلف در طى این مقاله، که از پایاننامهى او با راهنمایىِ حسین علیزاده و مشاورهى هومان اسعدى براى دورهى کارشناسىِ موسیقىِ دانشگاه تهران استخراج شده است، فرآیندِ دستیابى به این سلولها را با بحث دربارهى مفاهیمِ بنیادینى مثل مُد، انواع سلولهاى مُدال در رسالات قدیم، قواعد ملایمتِ فواصل و اجناس، پرده، جمع، ترکیب جموع ناقصه و نیز مرورى انتقادى بر تئورىهاى معاصر و بررسى انواع ترکیبات جموع ناقصه در موسیقىِ فعلى ایران مستند مىکند. در انتهاى مقاله فهرست این سلولها با ذکر موارد ملایمت و ناملایمتِ آنها مىآید.
در مقالهى سوم، على جریته به احصاء فیگورهاى ملُدیک در ردیف میرزا عبداللَّه مىپردازد. وى، پس از تعریفِ مفاهیمى مثل «ملُدىمدل» و «نقشمایه»، مورد اخیر را به چند دستهى مختلف، مثل نقشمایههاى مبتنى بر اوزان شعرى، نقشمایههاى فرود، نقشمایههاى ریتمیک متریک، نقشمایههاى با وزن آزاد از نوع تحریر و غیره، تقسیم و پس از یافتن و کُدگذارىِ آنها، در انتها همهى آنها را به تفکیکِ دستگاهها و آوازها فهرست مىکند. جدول نهایىْ ترکیبِ این فیگورهاى ملُدیک در هریک از گوشههاى دستگاهها و آوازهاى ردیف میرزا عبداللَّه را ارائه مىدهد.
«مباحث ویژه»ى این شماره، به گفتگوهایى اختصاص دارد که توسط محمدرضا درویشى و سیروس جمالى در سال گذشته در استانبول با موسیقىشناسان و موسیقیدانانِ ترک، دربارهى عبدالقادر مراغى و آثار او و نیز جایگاه این موسیقیدان برجستهى دورهى تیمورى در فرهنگِ موسیقایىِ عثمانى، صورت گرفته است.
محمدرضا درویشى، در پى اجرا و ضبطِ آثار منسوب به عبدالقادر مراغى که بهزودى منتشر مىشود، این گفتگوهاى مهم را جهت روشنکردنِ برخى نکتههاى مبهم دربارهى این آثار ترتیب داده است که نشانگر اختلاف و اشتراکات نظر متخصصین موسیقىِ عثمانى در این باره است. این گفتگوها، در عین حال، چشماندازى کلى از وضعیت موسیقىشناسىِ ترکى ارائه مىدهند که براى علاقمندان بسیار قابلتوجه است.
در بخشِ «نقد» این شماره مقالهى خواندنىاى داریم از سیدابوالحسن مختاباد که به تناقضات نظرى و عملىِ مدیریت موسیقى در کشور مىپردازد و سیاستهاى رایج در حوزهى موسیقى را به نقد مىکشد. مؤلف در این مقاله نشان مىدهد که بلاتکلیفىِ مدیران موسیقى در سىسالهى پس از انقلاب و فقدان یک نظریه و/ یا برنامهى روشن و قابلاتکا چه پیامدهایى براى موسیقى کشور داشته است. نکاتى که وى دربارهى دورهى گل‌ها ذکر مىکند و آن را با دورهى کنونىِ برنامههاى رادیو تلویزیونى مقایسه مىکند بهخوبى پیامدهاى دو نگرشِ متفاوت به موسیقى را بازتاب مىدهد.
سرانجام، در همین بخشِ نقد، ترجمهى مطلبِ مهمى دربارهى زیباشناسىِ موسیقى مردمپسند نوشتهى تئودُر گرِیسیک آمده است که نظرات مختلف و گاه متعارض دربارهى این زیباشناسى را، بهخصوص در مقایسه با زیباشناسىِ موسیقىِ کلاسیک، ارائه مىدهد. این مقاله، از آنجا که چشمانداز وسیعى از مباحث مربوط به این موضوع ارائه مىدهد و بهویژه با کتابنامهى توضیحىاش، شروع بسیار خوبى براى علاقمندانى است که مایلاند در این زمینه به مطالعه یا تحقیق بپردازند.
